Το λευκό μπαστούνι σου προσφέρει αυτονομία στο δρόμο, όμως ένας σκύλος οδηγός βλέπει τα εμπόδια για έναν τυφλό και τα προσπερνά, κάνοντας πιο εύκολη την κυκλοφορία στα ελληνικά πεζοδρόμια και τους δρόμους. Ωστόσο, πολλά πρέπει να γίνουν άμεσα: Να εκπαιδευτούν περισσότεροι ειδικοί και να ανοίξει ο δρόμος για να διαδοθεί περισσότερο ο θεσμός. Απευθυνθήκαμε στη σχολή σκύλων οδηγών Λάρα και μιλήσαμε με χειριστές σκύλων οδηγών, τον άνθρωπο που εκπαιδεύει τους σκύλους οδηγούς και τους τυφλούς χειριστές με τον σκύλο, καθώς και την υπεύθυνη επικοινωνίας.
Το έργο της Σχολής σκύλων οδηγών Λάρα έχει αρχίσει να γίνεται ευρέως γνωστό και η χρησιμότητά του, αναμφισβήτητα μεγάλη. Πείτε μας λίγα λόγια, σε σχέση με το πώς ξεκινήσατε και τι σας ώθησε σε αυτό.
Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου, πρόεδρος Σχολής Λάρα, ψυχολόγος: Η Σχολή Λάρα ξεκίνησε να λειτουργεί ως Σχολή σκύλων οδηγών τον Ιούλιο του 2008. Τότε είχα ήδη τον πρώτο μου σκύλο οδηγό, τη Λάρα, από το εξωτερικό. Είχαμε εκπαιδευθεί μαζί στην Ιταλία και είχα δει πώς εκπαιδεύεται ένας σκύλος οδηγός και πώς δουλεύουν οι σχολές αυτές. Επειδή είμαι η ίδια τυφλή και είχα δει τη συμβολή του σκύλου οδηγού στη ζωή μου, το όραμά μου ήταν να δημιουργήσω μια τέτοια σχολή και στην Ελλάδα, μια σχολή ανεξάρτητη από το κράτος και από συλλόγους συνδικαλιστικούς κλπ. Μου πήρε αρκετό χρόνο να βρω τους κατάλληλους συνεργάτες και φίλους, που θα ενώσουμε τις δυνάμεις μας σε αυτό τον σκοπό. Έτσι, το 2008 μαζευτήκαμε πέντε άνθρωποι με κοινά πιστεύω και οδηγηθήκαμε στη δημιουργία αυτής της σχολής. Κάποιοι από εμάς επισκεφτήκαμε σχολές σκύλων οδηγών του εξωτερικού, για να δούμε πώς δουλεύουν, ενώ στην ομάδα μας είχαμε και εκπαιδεύτρια σκύλων οδηγών που πήρε τεχνογνωσία από την Ελβετία. Ανοίξαμε το δρόμο για ένα θεσμό πρωτοποριακό, σε μια εποχή που δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο στη χώρα μας.
Ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει και λειτουργεί, η Σχολή σκύλων οδηγών Λάρα (Lara Guide Dogs);
Χαρά Μπουργάνη, υπεύθυνη επικοινωνίας: Η σχολή Λάρα είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι εθελοντές και οι βασικές μας δράσεις, υλοποιούνται χάρη σε δωρεές. Το βασικό μας πρόγραμμα είναι η εκπαίδευση σκύλων οδηγών και η δωρεάν παροχή τους σε ανθρώπους με οπτική βλάβη, οι οποίοι γνωρίζουν κινητικότητα και προσανατολισμό με λευκό μπαστούνι και είναι αυτόνομοι. Ένα καινούριο πρόγραμμα που ξεκινήσαμε το 2022, είναι η δωρεάν εκπαίδευση τυφλών στην κινητικότητα και τον προσανατολισμό, με λευκό μπαστούνι. Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται σε τυφλούς που μένουν στην επαρχία, όπου δύσκολα πηγαίνουν οι μόλις 8-9 ενεργοί εκπαιδευτές κινητικότητας προσανατολισμού (δραστηριοποιούνται σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Καβάλα-Δράμα). Στόχος μας λοιπόν είναι η αυτονομία των τυφλών από νωρίς, μέσω δωρεάν παροχής υπηρεσιών.
Υπάρχει κάτι το οποίο να δυσκολεύει τους ανθρώπους, που απευθύνονται σε εσάς;
Λιάνα Καράτζου, χειρίστρια του σκύλου οδηγού Πόλο: Το μεγάλο πρόβλημα είναι η αναμονή ενός σκύλου οδηγού, κατάλληλου για μένα, που να μου ταιριάζει. Δεν υπάρχουν σκύλοι οδηγοί, πρέπει να περιμένεις 2 και 3 χρόνια. Επιπλέον, υπήρχε για μένα μεγάλη αναμονή για να κάνω μαθήματα κινητικότητας-προσανατολισμού
στο σύνδεσμο τυφλών κι έτσι κάποια στιγμή απευθύνθηκα ιδιωτικά κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα, τα οποία ασφαλώς πλήρωσα από την τσέπη μου. Τέλος, μεγάλη δυσκολία για όλους μας είναι η συμπεριφορά πολλών ανθρώπων στο δρόμο που παρκάρουν πάνω στα πεζοδρόμια και λειτουργούν, σαν να μη μας βλέπουν.
Η εκπαίδευση των σκύλων οδηγών, είναι εύκολη υπόθεση ή χρειάζεται χρόνος και υπομονή;
Πάρις Διαμαντίδης, εκπαιδευτής σκύλων οδηγών & κινητικότητας: Η εκπαίδευση ενός σκύλου οδηγού απαιτεί αποφασιστικότητα, σκληρή δουλειά, υπομονή, προσαρμοστικότητα στις καθημερινές αντιξοότητες που θα συναντήσει την ώρα εργασίας, καθώς και σεβασμό προς τον ίδιο τον σκύλο, από την πλευρά του εκπαιδευτή. Ο εκπαιδευτής χρειάζεται να έχει κατανοήσει πρώτα τις ανάγκες του σκύλου σε βαθμό που να μπορεί να διαβάσει πότε ένας σκύλος έχει «εργαστεί» αρκετά, ώστε να βάλει ένα στοπ, και να του παρέχει ρουτίνες που να τον ενδιαφέρουν, και που να «διψάει» να τις φέρει εις πέρας.
Η δουλειά ενός εκπαιδευτή είναι απλή, θέλει πολύ επανάληψη και ισχυρή αντίληψη, καθώς και εμπειρία, ώστε να μην κάνουμε λάθη που θα στοιχίσουν. Πάντοτε προτρέπω όποιον εκπαιδευτή σκύλων οδηγών με ρωτάει, να δουλέψει για λίγα χρόνια στο εξωτερικό, πρώτα δίπλα σε έμπειρους Εκπαιδευτές, ώστε να αποκομίσει εμπειρίες και γνώση, να νιώσει πιο σίγουρος για τον εαυτό του/της, όπως άλλωστε έκανα και εγώ ο ίδιος. Σήμερα, μετά από 10+ χρόνια στη δουλειά αυτή, μαθαίνω ακόμα από τους σκύλους, καθώς και από τους τυφλούς χειριστές που εκπαιδεύω, και είναι ένα μοναδικό συναίσθημα, που δεν περιγράφεται με λέξεις.
Κλείνοντας, τι σας συγκινεί ή σας έχει συγκινήσει περισσότερο, κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων; Είτε πρόκειται για μία ιστορία ή μία γενικότερη κατάσταση.
Χαρά Μπουργάνη: Το πρώτο μάθημα κινητικότητας-προσανατολισμού με λευκό μπαστούνι του Λουκά, ενός αγοριού 4 ετών. Περπάτησε μόνος του ακολουθώντας τη φωνή της εκπαιδεύτριας και τις παροτρύνσεις της. Ήταν η πρώτη φορά που διένυσε μια πλατεία και κυκλοφόρησε σε ένα τετράγωνο, χωρίς να τον πιάνουν από το χέρι. Συγκινητική είναι η προσμονή όσων συμμετείχαν στα μαθήματα κινητικότητας-προσανατολισμού για την επόμενη συνάντηση, με την εκπαιδεύτρια! Η ικανοποίηση ενός εφήβου που έμαθε να δένει μόνος τα κορδόνια του. Είναι μαθήματα αυτονομίας που θα έπρεπε να είναι άμεσα και δωρεάν διαθέσιμα στον τόπο διαμονής τους, χωρίς λίστα αναμονής. Και αυτό δεν ισχύει. Επίσης, η χαρά ενός χειριστή όταν παίρνει στο σπίτι, το σκύλο οδηγό του. Μια καινούρια πραγματικότητα ξεκινά, γιατί πλέον είναι ομάδα.
Ηλεκτρονική Εφημερίδα
